डॉ. आनंद जोशी - लेख सूची

मेंदू-विज्ञान – तत्त्वज्ञान सामाईक सीमारेषा

शास्त्रज्ञ हो असती ज्ञाते बहुत / परि नाहीं चित्त हातां आलें – तुकाराम हे शतक मेंदू-विज्ञानाचे आहे असे मानले जाते. मेंदू-विज्ञानाने इतर ज्ञानशाखांमध्येही प्रवेश केला आहे. न्यूरोइकॉनॉमिक्स,सोशल न्यूरोसायन्स, न्यूरोसायकॅट्री, न्यूरो एथिक्स अश्या उपशाखा सुरू होत आहेत. समाजावरही मेंदू-विज्ञानाचा प्रभाव वाढता आहे. लोकविज्ञानात मेंदूवरची पुस्तके, लेख तसेच वृत्तपत्रातील मेंदूसंशोधनाच्या बातम्या वाढत्या आहेत; हे त्याचेच द्योतक आहे. …

आरामखुर्ची आणि प्रयोगशाळा

श्रद्धा, मूल्ये, कर्मकांडे, परंपरा यांचे मूळ व कूळ शोधणे त्यातून ज्ञानाची निर्मिती करणे ही विश्लेषणात्मक फिलॉसॉफीची पद्धती आहे. (पाश्चात्त्य तत्त्वज्ञान या अर्थाने फिलॉसॉफी हाच शब्द सोयीसाठी लेखभर वापरला आहे). फिलॉसॉफीच्या विश्लेषणाच्या पद्धती विकसित होऊ लागल्यामुळे फिलॉसॉफी मानव्यविद्यांपासून दूर जाऊ लागली. संस्कृती व इतिहास यांतून फिलॉसॉफीचा उगम झालेला आहे. या उगमाचा फिलॉसॉफीला विसर पडला की काय …

ब्रेन या शब्दाचा कालानुक्रमी विकास

ब्रेन या शब्दाचा विकास कसा होत गेला हे पाहणे उद्बोधक आहे. प्रथम शृब्दाची व्युत्पती होते. तेव्हा शब्दाची कळी असते. पुढे ती उमलत जाते. शब्द विकसित होत जातो. त्याच शब्दाला निरनिराळे अर्थ प्राप्त होतात. शब्द सिद्ध व समृद्ध होत जातो. शब्द बहुविध रूपात वापरला जातो. शब्दाच्या विकासाचा इतिहास हा मानवी विचारांचा, प्रज्ञेचा, प्रतिभेचा व संस्कृतीचा इतिहास …